I,MeMyself
Sunday, October 13, 2013
Monday, October 7, 2013
शिवनेरी
शिवनेरी - इथे जन्मला वाघ सह्याद्रीचा !....
छत्रपती श्री शिवाजी महाराजांचा जन्म ज्या दुर्गावर झाला तो शिवनेरी,'दुर्ग'म्हणून प्राचीन आहे. त्याच्या परिसरातच असलेले जीवधन, चावंड, हडसर हे दुर्ग आणि नानेघाटाची दगडात कोरलेली वाट पाहताना या दुर्गांच्या
प्राचीनत्वाचा अंदाज येतो.शिवप्रभूंचे बालपण शिवनेरीवर गेले.त्यांच्या काही बाललीलांचे वर्णन शिवभारत या ग्रंथात कवींद्र परमानंदाने
केले आहे.छोट्या शिवाजी राजांचा घराचा उंबरठा ओलांडण्यास प्रयास पडत;स्फटीकांच्या भिंतीवर पडलेले सूर्याचे प्रतिबिंब पाहून ते बोटाने दाखवून 'तू
आपल्या हाताने मला दे'असे ते म्हणत असत.वाघासारखी गर्जना करून प्रेमळ
दाईला भय दावत असत.मऊ मऊ माती खात असत.मुलांकडून मातीची उंच शिखरे करून 'हे गड माझे'असे म्हणत असत.
घराचा उंबरठा ओलांडण्यास प्रयास
पडणार्या शिवाजीराजांनी मोठेपणी
आग्रा-ग्वाल्हेरपासून जिंजी-तंजावरपर्यंत घोडदौड केली.'सूर्याचे प्रतिबिंब मला
आणून द्या'असे म्हणाऱ्या राजांनी मोठेपणी प्रतीपचंद्र हि मुद्रा शिरावर धरली.दाईला व्याघ्रगर्जना करून दाखवणाऱ्या राजांनी मोठेपणी औरंगजेबाच्या दरबारात सिंहगर्जना करून मुघलांना भयचकित केले.लहानपणी आपल्या सवंगड्याकडून मातीचे दुर्ग बांधणाऱ्या शिवाजी राजांनी मोठेपणी साल्हेर-
अहिवंतापासून जिंजी-वेलोरपर्यंत दुर्गांची मोठी शृंखला उभी केली.या अवघ्या पराक्रमाची सुरवात दुर्ग शिवनेरीवर झाली.जुन्नर नजीकचा हा
दुर्ग नैसर्गिकरीत्या बुलंद असला तरी ज्या बाजूस ती अभेद्यता नाही,त्या बाजूस
सात दरवाजे आणि बुलंद तटबंदी बांधून बेलाग करण्यात आला आहे.शिवनेरी या
दुर्गाभोवती आणि परिसरात अनेक लेणी आहेत. शिवनेरी या दुर्गातच ७८ विहार आणि ३ चैत्यगृह आहेत.पाण्याची ६० कुंडे आहेत.३
लेणी अपूर्ण आहेत.काही लेणी २ हजार
वर्षापासूनची आहेत.तेथे कोरलेल्या ९ शिलालेखांवरून त्या लेण्यांचे प्राचीनत्व लक्षात येते.कशी कोरली हि लेणी?कोणती हत्यारे वापरली त्या कलाकारांनी ? कोरून काढलेला दगड कोठे टाकला?कलाकार अंधारात कसे काम करत असतील?
आज पुरावे नाहीत;पण अंदाज बांधता
येतात.प्रकाश परावर्तीत करूनच हे काम करण्यात आले असावे;पण प्रकाशाचे परावर्तन कसे केले असावे?त्यावेळी आरसे होते का ?किंवा पाण्यावरून
प्रकाश परावर्तीत करून हे लेणीचे काम केले असावे का? शिवनेरीवर पाण्याच्या ४०-५०
तरी टाक्या आहेत.काही विशाल आहेत.पाण्याचा मजबूत साठ या दुर्गावर होता.काही टाक्या बांधीव आहेत,तर
काही दगडात कोरलेल्या आहेत.बाष्पीभवनाने पाणी निघून जाते म्हणून शिवनेरीच्या काही टाक्या कातळात कोरल्या आहेत.त्यावर दगडाचे छत कोरले आहे.आत पाणी स्वछच,नितळ आणि गार
आहे. शिव्नेरीवरची गंगा-जमना हि टाकी अभ्यासण्यासारखी आहे. असा हा शिवनेरी दुर्ग, जिथे शिवाजी महाराजांचा जन्म झाला,
तो त्यांच्या ताब्यात कधीही नव्हता.
प्राचीनत्वाचा अंदाज येतो.शिवप्रभूंचे बालपण शिवनेरीवर गेले.त्यांच्या काही बाललीलांचे वर्णन शिवभारत या ग्रंथात कवींद्र परमानंदाने
केले आहे.छोट्या शिवाजी राजांचा घराचा उंबरठा ओलांडण्यास प्रयास पडत;स्फटीकांच्या भिंतीवर पडलेले सूर्याचे प्रतिबिंब पाहून ते बोटाने दाखवून 'तू
आपल्या हाताने मला दे'असे ते म्हणत असत.वाघासारखी गर्जना करून प्रेमळ
दाईला भय दावत असत.मऊ मऊ माती खात असत.मुलांकडून मातीची उंच शिखरे करून 'हे गड माझे'असे म्हणत असत.
घराचा उंबरठा ओलांडण्यास प्रयास
पडणार्या शिवाजीराजांनी मोठेपणी
आग्रा-ग्वाल्हेरपासून जिंजी-तंजावरपर्यंत घोडदौड केली.'सूर्याचे प्रतिबिंब मला
आणून द्या'असे म्हणाऱ्या राजांनी मोठेपणी प्रतीपचंद्र हि मुद्रा शिरावर धरली.दाईला व्याघ्रगर्जना करून दाखवणाऱ्या राजांनी मोठेपणी औरंगजेबाच्या दरबारात सिंहगर्जना करून मुघलांना भयचकित केले.लहानपणी आपल्या सवंगड्याकडून मातीचे दुर्ग बांधणाऱ्या शिवाजी राजांनी मोठेपणी साल्हेर-
अहिवंतापासून जिंजी-वेलोरपर्यंत दुर्गांची मोठी शृंखला उभी केली.या अवघ्या पराक्रमाची सुरवात दुर्ग शिवनेरीवर झाली.जुन्नर नजीकचा हा
दुर्ग नैसर्गिकरीत्या बुलंद असला तरी ज्या बाजूस ती अभेद्यता नाही,त्या बाजूस
सात दरवाजे आणि बुलंद तटबंदी बांधून बेलाग करण्यात आला आहे.शिवनेरी या
दुर्गाभोवती आणि परिसरात अनेक लेणी आहेत. शिवनेरी या दुर्गातच ७८ विहार आणि ३ चैत्यगृह आहेत.पाण्याची ६० कुंडे आहेत.३
लेणी अपूर्ण आहेत.काही लेणी २ हजार
वर्षापासूनची आहेत.तेथे कोरलेल्या ९ शिलालेखांवरून त्या लेण्यांचे प्राचीनत्व लक्षात येते.कशी कोरली हि लेणी?कोणती हत्यारे वापरली त्या कलाकारांनी ? कोरून काढलेला दगड कोठे टाकला?कलाकार अंधारात कसे काम करत असतील?
आज पुरावे नाहीत;पण अंदाज बांधता
येतात.प्रकाश परावर्तीत करूनच हे काम करण्यात आले असावे;पण प्रकाशाचे परावर्तन कसे केले असावे?त्यावेळी आरसे होते का ?किंवा पाण्यावरून
प्रकाश परावर्तीत करून हे लेणीचे काम केले असावे का? शिवनेरीवर पाण्याच्या ४०-५०
तरी टाक्या आहेत.काही विशाल आहेत.पाण्याचा मजबूत साठ या दुर्गावर होता.काही टाक्या बांधीव आहेत,तर
काही दगडात कोरलेल्या आहेत.बाष्पीभवनाने पाणी निघून जाते म्हणून शिवनेरीच्या काही टाक्या कातळात कोरल्या आहेत.त्यावर दगडाचे छत कोरले आहे.आत पाणी स्वछच,नितळ आणि गार
आहे. शिव्नेरीवरची गंगा-जमना हि टाकी अभ्यासण्यासारखी आहे. असा हा शिवनेरी दुर्ग, जिथे शिवाजी महाराजांचा जन्म झाला,
तो त्यांच्या ताब्यात कधीही नव्हता.
Thursday, August 8, 2013
Harishchandragad
Harishchandragad
Harishchandragad is a vast fort spread in 15 kms east-west
This fort has many base villages
1) Khireshwar on Malshej ghat route(20 kms walk one side only thus to and fro makes it approx 40 kms walk in one day)
2) Easy route via Pachnai on the other side(6 kms walk thus 12 kms to and fro trek)
3 and 4) Kothale and Lavhali villages nearby Pachnai villages(walk of 15 kms in very dense forests thus making a 30 kms to and fro trek)
5) Via Sadhale ghat route:The difficult route via Kokan Kada takes 12 to 14 hours to reach Harishchandragad by this route via Belpada
The Malshej ghat route via Khireshwar is most popular because it is approachable from Pune and Mumbai by frequent buses
Pachnai and Kothale Lavhali route is convinient by only private vehicle(From Rajur,there is a ST bus around 9:30 am which takes you till Pachnai around 11:00 am but it is difficult to complete this trek in one day because there is no return bus from Pachnai in evening hence you have to descend by Khireshwar village and reach Malshej road to get bus to Pune/Mumbai or stay at Harishchandragad and take the 10:00 am bus to Akole from Pachnai)
Trek combinations from here:
1) Descend Harishchandragad via Pachnai and reach Kumshet.You can climb Ajoba and descend it via Dara ghat to reach Asangaon Shahapur
2)From Kumshet,you can further proceed via Katrabai Khind to reach Ratangad or Ghanchakkar-Muda and further reach Bhandardara and then return to Pune/Mumbai
3)Via Kothale->Lavhali,you can reach Karkai and Ambedara and reach Otur for bus to Mumbai/Pune
Harishchandragad is a vast fort spread in 15 kms east-west
This fort has many base villages
1) Khireshwar on Malshej ghat route(20 kms walk one side only thus to and fro makes it approx 40 kms walk in one day)
2) Easy route via Pachnai on the other side(6 kms walk thus 12 kms to and fro trek)
3 and 4) Kothale and Lavhali villages nearby Pachnai villages(walk of 15 kms in very dense forests thus making a 30 kms to and fro trek)
5) Via Sadhale ghat route:The difficult route via Kokan Kada takes 12 to 14 hours to reach Harishchandragad by this route via Belpada
The Malshej ghat route via Khireshwar is most popular because it is approachable from Pune and Mumbai by frequent buses
Pachnai and Kothale Lavhali route is convinient by only private vehicle(From Rajur,there is a ST bus around 9:30 am which takes you till Pachnai around 11:00 am but it is difficult to complete this trek in one day because there is no return bus from Pachnai in evening hence you have to descend by Khireshwar village and reach Malshej road to get bus to Pune/Mumbai or stay at Harishchandragad and take the 10:00 am bus to Akole from Pachnai)
Trek combinations from here:
1) Descend Harishchandragad via Pachnai and reach Kumshet.You can climb Ajoba and descend it via Dara ghat to reach Asangaon Shahapur
2)From Kumshet,you can further proceed via Katrabai Khind to reach Ratangad or Ghanchakkar-Muda and further reach Bhandardara and then return to Pune/Mumbai
3)Via Kothale->Lavhali,you can reach Karkai and Ambedara and reach Otur for bus to Mumbai/Pune
Sunday, May 12, 2013
~ : लगीन आमच्या दीदीच…… :~
दिदि म्हणजे (अश्विनी घोलप ) माझी आवडती बहिण.
हिच्या लग्नाचा सोहळा २८ मे ला आहे. तयारी जवळजवळ दोन महिने चालू आहे.
तिला हवा तसा नवरा मिळाल्याचा आनंद तिच्या चेहेर्यावर लगेच कळून येतो. अगदी लग्न ठरल्या पासून हि रोज काही न काही गात असते पुटपुटत असते.
ती घरातून जाणार हेच कधी पटत नाही. काही तरी हरवल्या सारखा वाटत राहत. आमच्या घरातला अगदी प्राण आहे. घरात असल्यावर काही ना काही तरी विचारात असते नाही तर कोणाला तरी उपदेश देत असते.
Saturday, April 27, 2013
Thursday, April 18, 2013
राजा शिवछत्रपती मालिकेचे शीर्षकगीत
इंद्र जिमि जंभ पर
बाडव सुअंभ पर ।
रावण सदंभ पर
रघुकुल राज है ॥
पवन बारिबाह पर
संभु रतिनाह पर ।
ज्यों सहसबाह पर
राम द्विजराज है ॥
ह्र्दयात माऊली
रयतेस सावली ।
गडकोट राऊळी
शिवशंकर हा ॥
मुक्तीची मंत्रणा
युक्तीची यंत्रणा ।
खल दुष्ट दुर्जना
प्रलयंकर हा ॥
सुष्टांसी रक्षितो
शत्रू विखंडतो ।
भावंड भावना
संस्थापितो ॥
ऐसा युगे युगे
स्वर्णीय सर्वदा ।
माता पिता सखा
शिवभूप तो ॥
दावा द्रुमदंड पर
चीता मृगझुंड पर ।
भूषण वितुंड पर
जैसे मृगराज है ॥
तेज तम अंस पर
कन्ह जिमि कंस पर ।
त्यों म्लेंछ बंस पर
सेर सिवराज है ॥
॥ जय भवानी, जय भवानी ॥
॥ जय शिवाजी, जय शिवाजी ॥
॥ जय भवानी, जय शिवाजी ॥
बाडव सुअंभ पर ।
रावण सदंभ पर
रघुकुल राज है ॥
पवन बारिबाह पर
संभु रतिनाह पर ।
ज्यों सहसबाह पर
राम द्विजराज है ॥
ह्र्दयात माऊली
रयतेस सावली ।
गडकोट राऊळी
शिवशंकर हा ॥
मुक्तीची मंत्रणा
युक्तीची यंत्रणा ।
खल दुष्ट दुर्जना
प्रलयंकर हा ॥
सुष्टांसी रक्षितो
शत्रू विखंडतो ।
भावंड भावना
संस्थापितो ॥
ऐसा युगे युगे
स्वर्णीय सर्वदा ।
माता पिता सखा
शिवभूप तो ॥
दावा द्रुमदंड पर
चीता मृगझुंड पर ।
भूषण वितुंड पर
जैसे मृगराज है ॥
तेज तम अंस पर
कन्ह जिमि कंस पर ।
त्यों म्लेंछ बंस पर
सेर सिवराज है ॥
॥ जय भवानी, जय भवानी ॥
॥ जय शिवाजी, जय शिवाजी ॥
॥ जय भवानी, जय शिवाजी ॥
मैत्री मैत्री मैत्री
मैत्री
तुजी माझी मैत्री आणि त्यातून
निर्माण झालेले प्रेम ..
शब्दात व्यक्त करता येणार नाही ..
असे केव्हा झाले ..
असे का झाले ,.कसे झाले ..
करणे देता येणार नाही ..
तुजी माझी मैत्री आणि त्यातून
निर्माण झालेला विश्वास ..
कधी आपल्याला जवळ घेऊन आला ..
कळलेच नाही..
कधी आपण एकमेकांचे झालो..
समजलच नाही..
तुजी माझी मैत्री आणि त्यातून
निर्माण झालेली जवळीक ..
ती हृदयांची देवाण घेवाण
असले तरी काही बोललो नाही..
पण एकमेकांच्या हृदयला जपणे
ते कधी सोडले नाही..
तुजी माझी मैत्री आणि त्यातून
निर्माण झालेले गोड नाते..
एकमेकांना विसरू ..
या जन्मी तरी शक्य नाही..
कुठ पर्यंत साथ असू
हे तर माहित नाही..
न कसली अट ..न कसले वचन..
फक्त तुजे माजे प्रेम..
एकच अनोखे बंधन .♥♥♥
आमचे नाते रक्ताचे नाही पण त्याहुनी घट्ट आहे....
इतकेच मला जातांना !!!
इतकेच मला जातांना सरणावर कळले होते
मरणाने केली सुटका जगण्याने छळले होते
मरणाने केली सुटका जगण्याने छळले होते
ही दुनिया पाषाणांची बोलून बदलली नाही
मी बहर इथे शब्दांचे नुसतेच उधळले होते
मी बहर इथे शब्दांचे नुसतेच उधळले होते
गेलेल्या आयुष्याचा मधुमास गडे विसरू या
(पाऊल कधी वाऱ्याने माघारी वळले होते?)
(पाऊल कधी वाऱ्याने माघारी वळले होते?)
मी ऐकवली तेव्हाही तुज माझी हीच कहाणी
मी नाव तुझे तेव्हाही चुपचाप वगळले होते
मी नाव तुझे तेव्हाही चुपचाप वगळले होते
याचेच रडू आले की जमले न मला रडणेही
मी रंग तुझ्या स्वप्नांचे अश्रूंत मिसळले होते
मी रंग तुझ्या स्वप्नांचे अश्रूंत मिसळले होते
नुसतीच तुझ्या स्मरणांची एकांती रिमझिम झाली
नुसतेच तुझे हृदयाशी मी भास कवळले होते
नुसतेच तुझे हृदयाशी मी भास कवळले होते
घर माझे शोधाया मी वाऱ्यावर वणवण केली
जे दार खुले दिसले ते आधीच निखळले होते
जे दार खुले दिसले ते आधीच निखळले होते
मी एकटाच त्या रात्री आशेने तेवत होतो
मी विझलो तेव्हा सारे आकाश उजळले होते
मी विझलो तेव्हा सारे आकाश उजळले होते
-सुरेश भट ( एल्गार )
मनाप्रमाणे जगावयाचे किती किती छान बेत होते!
मनाप्रमाणे जगावयाचे किती किती छान बेत
होते!
कुठेतरी मी उभाच होतो... कुठेतरी दैव नेत होते!
होते!
कुठेतरी मी उभाच होतो... कुठेतरी दैव नेत होते!
वसंत आला पुढे, तरीही सुगंध मी घेतलाच नाही!
उगीच का ताटवे फुलांचे मला शिव्याशाप देत
होते?
उगीच का ताटवे फुलांचे मला शिव्याशाप देत
होते?
कुठेतरी पाहिले तुला मी, जरी तुझे नाव
आठवेना...
करू तरी काय? हाय, तेंव्हा खरेच डोळे नशेत
होते!
आठवेना...
करू तरी काय? हाय, तेंव्हा खरेच डोळे नशेत
होते!
असूनही बेचिराख जेंव्हा जगायचे श्रेय जिंकले
मी,
कितीतरी लोक आसवांची प्रमाणपत्रेच घेत होते!
मी,
कितीतरी लोक आसवांची प्रमाणपत्रेच घेत होते!
जरी जिवाला नकोनकोशी हयात हासून
काढली मी
निदान जे दु:ख सोसले, ते सुखात होते! मजेत
होते!
काढली मी
निदान जे दु:ख सोसले, ते सुखात होते! मजेत
होते!
बघून रस्त्यावरील गर्दी कशास मी पाहण्यास
गेलो?
धुळीत बेवारशी कधीचे पडून माझेच प्रेत होते!
मला विचारू नकोस आता, कुठून हे शब्द आणले
मी?
तुझेच आलाप काल रात्री उसासणार्या हवेत
होते!
गेलो?
धुळीत बेवारशी कधीचे पडून माझेच प्रेत होते!
मला विचारू नकोस आता, कुठून हे शब्द आणले
मी?
तुझेच आलाप काल रात्री उसासणार्या हवेत
होते!
- सुरेश भट ( झंझावात )
Subscribe to:
Posts (Atom)